Wschód słońca nad rezerwatem. Fot. Marta Celej
W Polsce istnieje ponad 1460 rezerwatów przyrody, wśród których przeważają rezerwaty leśne. Jednym z nich jest rezerwat Topór, znajdujący się w części Niziny Południowopodlaskiej na Równinie Łukowskiej. Obszar ten został objęty ochroną już w 1933 roku, jednak jego przywrócenie nastąpiło dopiero w 1959 roku [M.P. Nr 103 poz. 558 z 13 listopada 1959 r.] zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. Celem ochrony owego rezerwatu jest zachowanie lasu mieszanego z udziałem jodły (Abies alba), która jest drzewem charakterystycznym dla południowej części Polski. W tym miejscu znajduje się ona na granicy swojego zasięgu na Wyżynie Lubelskiej i osiąga nawet 35 metrów wysokości. Niestety rzadko mamy możliwość podziwiania na tym obszarze wiekowych drzew tego gatunku, ponieważ w 1951 roku, dotkliwy huragan zniszczył znaczną część drzewostanu. Niewiele wówczas z niego zostało, jednak dzięki sukcesji, która jest naturalnym procesem zmian biocenoz, ulega on stopniowemu odtworzeniu. Topór jest najmniejszym z rezerwatów jodłowych. Jego powierzchnia wynosi jedynie 56,53 ha (58,20 wg planu urządzania gospodarstwa rezerwatowego).
Rezerwat ze względu na swoje położenie (teren źródliskowy rzeki Kostrzyń), jest zróżnicowany pod względem siedliskowym. Dominującym zbiorowiskiem jest tutaj bór mieszany jodłowy, gdzie prócz wspomnianej wcześniej jodły możemy spotkać dąb, sosnę, świerk, a także brzozę brodawkowatą i topolę osikę. Innymi występującymi na tym terenie zbiorowiskami leśnymi są: grąd, łęg olszowo-jesionowy oraz bór mieszany wilgotny z udziałem jodły. Roślinami chronionymi, rosnącymi w Toporze są: widłak jałowcowaty, widłak wroniec, widłak goździsty, kruszczyk błotny, wawrzynek wilcze łyko, gnieźnik leśny, torfowiec nastroszony, torfowiec pierzasty i inne.
Orlik krzykliwy. Fot. Piotr Szewczyk
Myszołów. Fot. Piotr Szewczyk
Lis. Fot. Roman Korlaga
Na obszarze rezerwatu nie stwierdzono jak dotąd unikatowych gatunków zwierząt jednak fauna również potrafi nas w owym miejscu zaskoczyć, ponieważ zdarza się, iż zaleci w te strony – z pobliskiego rezerwatu Jata – Orlik krzykliwy, gatunek wymieniony w Dyrektywie Ptasiej, który na obszarze rezerwatu nie ma terenów dogodnych do żerowania, jednak możliwa jest obserwacja przelatującego osobnika nad lasem. Możliwe jest też spotkanie w Toporze bociana czarnego, którego gniazdowanie zostało potwierdzone na terenie Lasów Łukowskich. O każdej porze roku możemy tu zobaczyć jak i usłyszeć myszołowy, kilka gatunków sikor i dzięciołów, a także inne gatunki ptaków, charakterystyczne dla stanowisk leśnych np. puszczyka. Na terenie rezerwatu przyrody Topór spotykamy praktycznie wszystkie gatunki ssaków jakie występują w Lasach Łukowskich, które należą do 7 rzędów.
Warto odwiedzić rezerwat Topór o każdej porze roku, by móc obcować z przyrodą i napawać się świeżym powietrzem słuchając szumu jodeł. Wejście do rezerwatu wymaga zgody Dyrektora RDOŚ w Lublinie oraz Nadleśniczego Nadleśnictwa Łuków.
Rezerwat Topór jest położony na terenie gminy Łuków, w powiecie łukowskim, w północno-zachodniej części obrębu Kryńszczak.
Oprac. Martyna Paczuska.
Bibliografia:
1. Ciosek M. T., po 1986, Rezerwaty przyrody województwa siedleckiego, Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej w Siedlcach, Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej w Lublinie, Biała Podlaska, Lublin
2. Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa
3. Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Łuków na lata 2015-2024. Program Ochrony Przyrody. Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej o/Warszawa. Sękocin Stary
4. Zarządzenie Ministra Leśnictwa I Przemysłu Drzewnego z dnia 13 listopada 1959 w sprawie uznania za rezerwat przyrody. Na podstawie art. 13 ustawy z dnia 7 kwietnia 1949 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 25, poz. 180)